Hlutabréf eða skuldabréf - EBITDA

Bankastjóri hafði samband við mig fyrir nokkrum árum síðan og bað um álit mitt á skuldabréfaútboði sem þá var í gangi.  Fyrirtækið er vel þekkt, hlutabréf voru skráð í Kauphöll Íslands og reksturinn gekk vel.  Án þess að hafa rannsakað rekstur fyrirtækisins náið, enda að einblína á stjórnunarstörf á þeim tímapunkti, gat ég þó sagt með vissu að ekkert vit væri að fjárfesta í skuldabréfum fyrirtækisins.  

Ástæðan fyrir þessu var einföld.  Efnahagsreikningur félagsins var að mestu leyti holur, þ.e. um 2/3 eigna voru skráðar sem viðskiptavild.  Með öðrum orðum, ef fyrirtækið lenti í miklum áföllum þá ætti það litlar eignir til að selja til að greiða kröfuhöfum.  Það var augljóslega líka afar skuldsett sem þýddi að það væri nánast gefið að afföll yrðu á kröfum ef fyrirtækið lenti í þrot. 

Eigendur skuldabréfa hefðu því lítið meira upp úr krafsinu en eigendur hlutabréfa ef allt færi á versta veg.  Rekstur fyrirtækisins var einnig af þeim toga að ekki þurfti að mínu mati mikið til að hann lenti í áföllum, ólíkt t.d. fyrirtækjum eins og Heinz og Proctor & Gamble.  Skuldabréfin voru því, burtséð frá uppsetningu efnahagsreiknings, áhættumikil (ekkert lánshæfismat var fengið fyrir þau).  Mín ráðgjöf var því að ef fjárfest yrði í rekstri fyrirtækisins væri eina vitið að kaupa hlutabréfin; hluthafar nytu góðs af áframhaldandi velgegni í rekstri en kröfuhafar skuldabréfa fengu einungis pening sinn til baka auk vaxta.

Það kom mér því mjög á óvart að umframeftirspurn var eftir skuldabréfunum, þrátt fyrir ávöxtunarkröfu sem var (ef ég man rétt) rétt rúmlega 2% yfir ávöxtunarkröfu íbúðabréfa á þeim tíma.  

Rekstur fyrirtækisins gekk vel næstu árin og margfölduðust virði hlutabréfanna á því tímabili.  Í dag er fyrirtækið hins vegar gjaldþrota, hlutabréfin orðin nánast verðlaus og hið sama má segja um virði skuldabréfanna.

Eitt annað, að lokum, er vert að nefna í þessu sambandi.  Stjórnendur fyrirtækisins settu EBITDA niðurstöðuna ávallt á oddinn þegar fjallað var um reksturinn.  Á mínum ferli hafa öll þau fyrirtæki sem sýnt hafa þessa stærð sem mælikvarða á rekstri fyrirtækisins átt eitt sameiginlegt: Þau hafa við minnsta bakslag farið á hausinn.

Sjá hér skoðun mína varðandi EBITDA - http://mbl.is/mm/gagnasafn/grein.html?grein_id=654554

Athugasemdir

[Agnar Friðriksson (IP-tala skráð) 11.11.2009 kl. 22:27]

Vel skrifað og rétt.

Þetta Ebitda hlutfall segir mjög takmarkað til um rekstur fyrirtækis, er líklega fundið upp af bönkum til að geta séð í fljótu bragði, hversu mikla vexti fyrirtækið getur greitt (bönkunum aðallega). Segir ekkert hversu mikið fyrirtækið getur greitt hluthöfum. Ofnotað hlutfall, sem margur hefur farið flatt á að einblína á.

Sem sagt takk fyrir, sannarlega orð í tíma töluð.

[Snorri Hrafn Guðmundsson, 13.11.2009 kl. 10:26]

EBIDTA er eingöngu mælikvarði á söluframlegð.Ég nota hana alltaf sem fyrsta 'indicator'. Sé EDITBA í ólagi er öll sölumaskínan vitlaust stillt eða fyrirtækið með ómögulega viðskiptaáætlun (einkum markaðshluta).

Í uppsveiflunni fóru menn að einblína á efnahagsreikninginn og setja hann sem aðalatriði ótengdum rekstri. Ekki að furða að öll þannig rekin fyrirtæki hrundu til grunna á augabragði og við erum að sjá sama mynstur vera að birtast á nýjan leik í gegnum yfirtöku bankanna á fyrirtækjum. Ég spái öðru hruni vegna þess að aðilar með rangan bakgrunn og skort á sérþekkingu á rekstrarsviði eru komnir með puttana í rekstur fyrirtækjanna.

[Már Wolfgang Mixa, 19.11.2009 kl. 10:00]

Rétt hjá ykkur báðum, ofnotað fyrirbæri.  Snorri bendir á að það sé ekki gagnslaust.  Þetta er t.d. góður mælikvarði ef maður kafar dýpra í reksturinn, athugar t.d. hver séu eðlileg afskriftarhlutföll (nauðsynlegur tækjakostur) og hvað megi áætla í vaxtakostnað.  Erlend lán gerðu það að verkum að þessi stærð var bjöguð í uppsveiflunni því með styrkingu krónu voru jafnvel vaxtatekjur hjá skuldsettum fyrirtækjum.  Í niðursveiflunni snérist efnahagsreikningur margra slíkra fyrirtækja við á augabragði og eigið fé hvarf og gott betur.